Mga wildfire

Sa New Zealand, 98% ng mga wildfire (di-makontrol na pagkasunog ng mga bush o gubat) ay gawa ng mga tao.  Maaaring mangyari ang mga ito sa anumang oras, kaya ang iyong mga aksyon ay gagawa ng lahat ng pagbabago. Alamin kung ano ang dapat gawin bago, habang, at pagkatapos ng mga wildfire.

Bawasan ang panganib ng wildfire

Hindi mo kailangang tumira sa isang rural na lugar para manganib sa wildfire. Kung may mga halamang kalapit at may taong maaaring magsindi ng apoy, mayroong panganib ng wildfire.

Huwag hintaying magkaroon ng usok sa hangin bago maghanda. Tumulong na protektahan ang iyong propyedad laban sa wildfire.

Bisitahin ang checkitsalright.nz(external link) upang alamin ang praktikal na mga hakbang na maaari mong gawin upang bawasan ang panganib ng wildfire.

Maghanda bago magka-wildfire

Palaging suriin kung ligtas magsindi ng apoy at kung kailangan mo ng fire permit sa checkitsalright.nz(external link).

Magsanay na maging ligtas sa sunog kapag gumagawa ng anumang bagay na maaaring magsindi ng apoy.

Planuhin ang iyong ruta ng pagtakas. Kapag nagpaplano ng iyong ruta, hindi mo palaging malalaman kung saang direksyon nanggagaling ang apoy. Mahalagang magkaroon ng mahigit sa isang malalabasan.

Tukuyin ang isang ligtas na lugar na walang mga halaman kung sakaling hindi ka makalikas at kailangang may masilungang lugar. Maaaring kailanganin mong sumilong sa isang lugar sa iyong propyedad o sa inyong komunidad. Ang isang ligtas na sona (safe zone) ay maaaring isang lugar na mayroong:

• malaking bahagi na sementado,
• napanatiling maikling damuhan, o
• maraming tubig.

Alamin kung anong mga supply ang maaari mong kailanganin at gumawa ng plano kasama ng iyong whānau. Tiyaking isasama mo ang iyong mga hayop sa iyong plano.

Alamin kung paano ka mananatiling may kaalaman. Sisikapin lagi ng mga serbisyong pang-emerhensiya na balaan ka kung may paparating na wildfire. Ngunit maaaring walang sapat na oras para maglabas ng opisyal na babala. Magkaroon ng kamalayan sa mga nangyayari sa inyong lugar.

Lalo na kung may nakikita o naaamoy kang usok sa araw na mainit o mahangin, dahil ang apoy ay maaaring kumilos nang napakabilis.

Ano ang gagawin kung may wildfire

Kung may pagdududa, lumikas ka!

Mabilis kumalat ang mga wildfire. Kung nakakakita ka ng usok o apoy mula sa isang wildfire at pakiramdam mo ay hindi ka ligtas, huwag maghintay ng opisyal na babala bago umalis. Lumikas kaagad. Tumawag sa 111 kung ang iyong buhay o propyedad ay nanganganib, o hindi ka makalikas nang mag-isa.

Kung mayroon kang oras bago lumikas:

• buksan ang mga sprinkler,
• punan ang mga alulod ng tubig, at
• basain ang mga materyales tulad ng panggatong na maaaring magpalaki sa apoy.

Kung may oras, maaari mo ring:

• ilipat ang mga sasakyan sa isang ligtas na lokasyon;
• ilipat sa loob ang magagaan na panlabas na mga bagay;
• basain ang mga gilid ng mga gusali, deck at halaman na malapit sa iyong bahay;
• ilipat ang mga hayop at livestock sa isang pastulan o naararong lugar;
• isara ang mga bintana, pinto at lagusan, at isara ang mga blind; at
• takpan ang mga puwang sa ilalim ng mga pinto at bintana gamit ang mga basang tuwalya.

Manatiling may kaalaman. Makinig sa radyo o sundan sa online ang Civil Defence Emergency Management Group.

Huwag magpalipad ng mga drone sa paligid ng apoy. Nakakaapekto ang mga drone sa mga operasyon para labanan ang sunog mula sa himpapawid.

Ano ang gagawin pagkatapos ng wildfire

Bumalik lamang sa bahay kung sasabihin sa iyo na ligtas nang gawin ito. Mag-ingat sa mga bumbero na nagtatrabaho pa rin sa lugar.

Maaaring sarado pa rin ang ilang kalsada dahil sa:

• patuloy na operasyon para labanan ang sunog,
• natumbang mga puno at sanga,
• natumbang mga linya ng kuryente, o
• pinsala sa imprastraktura sa kalsada.

Manatiling may kaalaman dahil ang sitwasyon ay maaaring mabilis na magbago at lumalang muli. Makinig sa radyo o sundan sa online ang Civil Defence Emergency Management Group.

Mag-ingat sa mga nasunog na puno, maiinit na baga sa lupa at mga natumbang linya ng kuryente.

Tratuhing mapanganib ang lahat ng nasirang puno. Huwag lumakad sa ilalim ng mga ito hangga't hindi pa nasusuri ng isang arborist.

Tratuhing buhay (live) ang anumang mga nalaglag na linya ng kuryente hangga't hindi pa nakumpirma ng awtoridad na hindi na live ang mga ito.

Paglilinis pagkatapos ng wildfire

Kumuha ng propesyonal na payo tungkol sa pagpapahangin at paglilinis kung ang iyong bahay o mga gamit ay amoy usok. Pagkatapos ng isang wildfire, karaniwang mananatili ang amoy ng usok o mausok na ulap sa loob ng ilang araw.

Kapag naglilinis, magsuot ng:

• sapatos na nagtatakip sa paa,
• proteksyon sa mata,
• mga guwantes,
• isang face mask, at
• mahabang pantalon.

Makipag-ugnayan sa environmental health officer ng inyong lokal na konseho para sa payo bago gamitin ang:

• pagkain na nakolekta mula sa propyedad,
• feed supply na nasa lugar para sa mga hayop, o
• tubig mula sa mga tangkeng imbakan para inumin.

Hindi inaalis ng kumukulong tubig ang mga fire retardant o iba pang kemikal sa inyong tubig.